به گزارش سرویس «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در ایام فاطمیه بسیاری از ارادتمندان به حضرت زهرا(س) برای کسب معرفت بیشتر بدنبال مطالعه کتابی ناب در باب احوالات و تاریخ زندگانی ایشان هستند. خوشبختانه در سال های پس از انقلاب اسلامی آثار بسیاری جهت مطالعه عموم مردم در رابطه با مسائل بعد از فوت پیامبر و همچنین زندگانی حضرت زهرا(س) از ولادت تا شهادت به چاپ رسیده اند. در این مطلب قصد داریم گزیده ای از آثار منتشر شده را معرفی کنیم وایام فاطمیه فرصت مناسبی باشد برای مطالعه و خواندن کتابهایی با این موضوع تا شناخت خود را از جنبههای مختلف زندگی حضرت زهرا (س) و اتفاقاتی که در عصر ایشان افتاد، افزایش ببریم.
دختر پیامبر(ص)
کتاب «دختر پیامبر» نوشته محمد علی جاودان(-۱۳۲۸) است. این کتاب وقایع زندگی حضرت زهرا(س) را بعد از رحلت پیامبر(ص) بازگو میکند. خاندان پیامبر (ص) عهدهدار مقابله جاهلیتی بودند که پس از رحلت پیامبر دوباره سر برآورده بود و دختر پیامر، حضرت فاطمه(س) این وظیفه را به بهترین صورت انجام دادند. مطالب در این نوشتار به دو بخش تقسیم میشود: -بخش اوّل: بخش جدلی ـ تاریخی؛ توضیحی ـ تبیینی -بخش دوم: بحث تطبیقی بخش اوّل که خود نیز دو قسمت شده است، در قسمت اوّل، بحث بیشتر جدلی و احتجاجی است. به این معنا که نظرات شیعی را در تبیین و تحلیل حوادث صدر اسلام مطرح کرده، با بحث و بررسی لازم از آن نظریات دفاع میشود. لذا شکل کلی متن در این قسمت، جدلی ـ تاریخی خواهد بود. در قسمت دوم از بخش اوّل هم به مسائل مهم و اصلی از جمله بیماری، وفات و خاکسپاری دختر پیامبر(ص) پرداخته شده است که شکل بحث، بیشتر توضیحی ـ تبیینی خواهد بود. در قسمت دوم، بحث تطبیقی خواهد بود. به این صورت که مراجع هر دو مکتب در کنار هم آورده شده و در صورت لزوم با یکدیگر تطبیق و مقایسه شدهاند. در بخش دوم از ورود پیامبر(ص) به مدینه و چگونگی ساختمان مسجد آن شهر و همچنین موقعیت خانهی پیامبر(ص) و خانهی دختر بزرگوار ایشان در کنار آن مسجد سخن گفته شده و سرانجام با بحث از بقیع و روضهی نبوی(ص)، به تعیین جایگاه دفن آن حضرت(ص) پرداخته است. بنابراین کار نویسنده در این بخش عرضهی تاریخ و تبیین و تحلیل آن است. در اینجا هم در حدّمقدور با تکیه بر اسناد معتبر و درجهی اوّل، تلاش کرده که اتّفاق نظر موّرخان و محدّثان و نظریهی مقبول شیعی را بهدست آورد.
فاطمه علی است
کتاب فاطمه علی است، مجموعه داستانهای کوتاهی از سبک زندگی امام علی(علیهالسلام) و حضرت زهرا(سلام الله علیها) را شامل میشود. داستانهای این کتاب در چهار فصل تنظیم شده است. فصل اول «تولد دو نور» به داستان ولادت و بالندگی آن دو معصوم میپردازد. در فصل دوم به نام «پیوند دو دریا» ماجراهای شورانگیز وصلت آن دو نور را میخوانیم. در سومین فصل که «داستان زندگی» نام دارد کاممان با داستانکهایی از زندگی و سلوک آن دو چراغ هدایت شیرین میشود. فصل آخر حین و بعد از شهادت مظلومانه حضرت زهرا (س) را روایت میکند و «در فراق یار» نام دارد.
کتاب خورشید در خاک نشسته
این نوشتار به شرح دعاهای حضرت زهرا(س) در روزهای هفته پرداخته و نشان داده که چطور با توجه به مفردات و ترکیب و روابط و فضایی که جمله ها در آن شکل می گیرد، روشی به دست می آید که زمینه ساز تامل در همین جملات به ظاهر ساده می گردد. و همچنین به مباحثی در زمینه های: رحمت، رزق, شکر، افتقار، غنا و تعفف، فلاح و نجاح و صلاح، عبادت و عبودیت، محیط ها و موضع گیری ها، حفاظت و ستر، هدایت و تقوا، قرب و وجاهت، رویت و لقاء و رضایت و اخلاص و محبت و... پرداخته و زمینه هایی را برای تامل بیشتر فراهم آورده. روزهای فاطمه(س) دست نوشته ای است مختصر از مرحوم استاد صفایی حائری و در آن به دو شکل حمایت فاطمه(س) از ولیّ خدا و احقاق حق علی(ع) به صورت مختصر و مفید توضیحی آمده است.در قسمت دوم این کتاب به شرحی از خطبه حضرت زهرا(س) در مسجد مدینه(خطبه فدک)، پرداخته شده است. در این قسمت، از زیبایی و قدرت و پیام و ارتباط و انسجام این خطبه، نمونه هایی آورده شده و نشان داده شده که تفاوت این خطبه با خطبه هایی که از فصحاء و بلغای عرب مثل: صهبان وائل و غیره، نقل می کنند، چقدر زیاد است و مقایسه ها، مع الفارق. البته این قسمت از مجموعه نوارهای ایشان در دهه محرم سال ۱۳۷۸، بعد از پیاده کردن و تحقیق کامل، تهیه و تنظیم و به صورت نوشتاری درآمده که خدمتتان عرضه می شود. در این کتاب این عناوین به چشم می خورد: روزهای فاطمه، تربیت رسول، وضعیت عرب قبل از بعثت، تحولات بعد از رحلت رسول، فقه فاطمه(س)، عوامل اعراض از رسول، انصار در نگاه فاطمه(س)، جایگاه گفت و گوی تمدن ها، فدک از اموال فاطمه(س) و...
فدک در تاریخ
کتاب فدک در تاریخ نوشته شهید سیدمحمدباقر صدر گفتاری تاریخنگارانه و محققانه دربارۀ اختلاف نظر بر سر فدک است.
این کتاب یکی از عمیقترین و دقیقترین کتابهایی است که در تحلیل بخشی از زندگانی حضرت زهرا سلاماللهعلیها به نگارش درآمده است. فدک در این کتاب نقش تنهای تنومند از پژوهشی پُرشاخه را ایفا میکند؛ پژوهشی که در ۵ فصل سامان مییابد و با نظمی خاص افزون بر نقل و نقد دقیق ماجرای فدک، به موضوعاتی عمیقتر در اندیشۀ دینی نیز میپردازد؛ تاآنجاکه شاید بتوان گفت که اساساً صدر فدک را بهمثابه دستمایهای برای بررسی نوع برداشت مسلمانان صدر اسلام از معنای دین، برگزیده است و ازاینرو همانقدر که این کتاب ماهیتی تحلیلیتاریخی دارد، میتواند پژوهشی در حوزۀ فلسفۀ دین نیز قلمداد شود.
شاخههای این پژوهش، در عین اختصار، گسترۀ پُردامنهای دارد و برای مثال به دیدگاههای شخصیتهای صدر اسلام در حوزههایی مانند اقتصاد نیز میپردازد.
کشتی پهلو گرفته
کتاب کشتی پهلو گرفته نوشتۀ مهدی شجاعی است. این کتاب را انتشارات کتاب نیستان منتشر کرده است. کشتی پهلوگرفته، پرفروشترین اثر سید مهدی شجاعی و همچنین پرتیراژترین کتاب ادبیات داستانی ایران - طبق آمار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بیش از ششصد هزار - ، ضمن مروری بر نقاط عطف حیات حضرت فاطمة زهرا (س)، روایت مصائب زندگی ایشان از زبان اطرافیانشان و نیز شخص خودشان است. در واقع میتوان گفت این کتاب مرثیهای است منثور از زبان و دل صاحبان عزای فاطمی. کتاب از ۱۴ فصل تشکیلیافته و راوی اولشخص در هرکدام از فصول، یکی از وابستگان حضرت فاطمه (س) هستند؛ فصل اول حضرت رسول، فصل دوم حضرت خدیجه (س)، فصل سوم خود حضرت زهرا (س)، فصل چهارم حضرت امیرالمؤمنین علی (ع)، فصل پنجم امام حسن (ع)، فصل ششم امام حسین (ع)، فصل هفتم مجدداً حضرت زهرا (س)، فصل هشتم حضرت زینب (س)، فصل نهم فضه، فصل دهم حضرت ام کلثوم (س)، فصل یازدهم اسماء، فصل دوازدهم برای بار سوم حضرت فاطمه (س)، فصل سیزدهم مجدداً حضرت امیر (ع) و فصل چهارم از زبان آسمان روایت میشود.
صحیفه فاطمیه
کتاب صحیفه فاطمیه گردآوریشده توسط شهربانو کندی و احمدرضا اخوت است و مدرسه دانشجویی قرآن و عترت علیهمالسلام دانشگاه تهران آن را منتشر کرده است.
هرگاه صحبت از دعا به میان میآید بیشتر به موضوع اظهار حاجت یا حوائجی خاص به درگاه خداوند به منظور برآوردهشدن آنها توجه میشود و گویی همین بُعد از دعا برای دعاکننده کفایت میکند. اما با نگاهی به متن دعاهای موجود از ائمه اطهار علیهمالسلام، آنچه به روشنی به آن توجه شده، قرب به پروردگار متعال و دریافت ارزاق معنوی است. از سویی دغدغههای اجتماعی و رسیدگی به مشکلات دیگران نیز از دیگر نکات مهمی است که دربارهٔ دعا در اقوال ائمه به آن توجه شده است. در این راستا ادعیه و نمازهای حضرت فاطمه زهرا (س) به عنوان منبعی غنی میتواند مورد رجوع قرار گیرد.
ادبیات ویژه، کم حجمبودن در عین جامعیت و گرهگشابودن از ویژگیهای ممتاز ادعیه این وجود نورانی است. لذا بانوان برای تأمین توجه خود به خداوند (قانت شدن) در لابهلای مشغلههایشان و مردان برای تقویت توان اجتماعیشان (قوّام بودن) نیازمند چنین فرهنگ غنیای هستند و این انگیزهٔ اصلی در جمعآوری ادعیه و نمازهای حضرت در این مجموعه بوده است.
کتاب صحیفه فاطمیه مشتمل بر ادعیه و نمازها و حرزهای حضرت صدیقه سلام الله است.
خاطر نازک گل
کتاب خاطر نازک گل اثری از حسین سیدی است که در دفتر نشر معارف به چاپ رسیده است. این اثر نگاهی نو به زندگی و شخصیت حضرت زهرا (س) دارد.
این اثر جلد سوم از مجموعه چهارده جلدی سیره کاربردی چهارده معصوم (ع) یا سبک زندگی معصومین (ع) است. این مجموعه در دهه هشتاد، جایزه کتاب سال حوزه علمیه قم را از آن خود کرد. خاطر نازک گل از مجموعه سبک زندگی معصومین (ع) انتخاب شده است. این مجموعه مسائل مختلف زندگی را از دیدگاه اهل بیت بیان میکند و در تلاش است تا اهل بیت را به الگویی تبدیل کند که برای انسان معاصر و انسان قرن بیست و یکم، مناسب باشد و در عین حال، گره از مشکلاتشان نیز باز کند. در این کتابها، میتوان از مسائل و مباحث مختلفی مانند سیمای ظاهری، سیمای باطنی، سبک زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی و سیاسی، دفاع از ولایت، خطبه های انقلابی حضرت (س)، ماجرای فدک، ارتباط با خدا، دیگران و طبیعت، حقوق مخالفان و حیوانات و ... آگاه شد. کتاب خاطر نازک گل، نیز با همین رویکرد نوشته شده است و نگاهی نو به زندگی و شخصیت حضرت زهرا (س) دارد.
روزهای فاطمه (س)
«روزهای فاطمه (س)» شرحی است بر خطبهٔ فدک حضرت زهرا (س) به قلم استاد علی صفایی حائری (عین ـ صاد).
خطبهٔ فدک سخنرانی فاطمه زهرا در مسجد پیامبر پس از درگذشت پدرش و در جریان ماجرای اختلاف مالی با ابوبکر بر سر فدک بود. محتوای این خطبه افزون بر توضیح دربارهٔ مسئلهٔ فدک، دربارهٔ توحید، نبوت، معاد، احکام، قرآن، وضعیت عربستان پیش از بعثت، فعالیتهای پیامبر و علی بن ابیطالب برای گسترش و تثبیت اسلام، فتنهها، غدیرخم، عهدشکنی مردم، ماجرای سقیفه و مخالفت با نص صریح قرآن است.